Zippo - Kết nối những đam mê

Năm 2007, nhân kỷ niệm 75 năm ngày thành lập, công ty Zippo đã cho bán chiếc bật lửa đầu tiên được làm năm 1933 với giá 37.000 USD. Một chiếc bật lửa Zippo khác được làm năm 1933, khác với đường xiên ở nắp, được bán đấu giá trên mạng điện tử eBay với giá 18.000 USD.

Ông “tổ’ của Zippo và bật lửa Zippo Founder, mang hình ảnh và chữ ký nhà sáng lập ra Zippo.

Ngược dòng lịch sử

Vào cuối năm 1932, trong một lần George G. Blaisdell đi dự tiệc, ông nhìn thấy có người đàn ông cầm chiếc bật lửa của Áo, và đang cố gắng bật lửa một cách khó khăn. Từ đó ông nghiên cứu và cho ra đời chiếc Zippo đầu tiên, dựa trên chiếc bật lửa của Áo ấy. Hiện nay, chiếc bật lửa đầu tiên được lưu giữ ở Bảo tàng Zippo & Case.

Phải đến đầu năm 1933, ông mới xin được giấy phép để sản xuất.

Đến việc du nhập vào Việt Nam

Đầu những năm 1960, khi những người lính viễn chinh đặt chân đến Sài Gòn, mang theo những chiếc Zippo như người bạn đường từ Mỹ, như “thần hộ mệnh” của người lính viễn chinh.

Có câu chuyện về người lính, khi ở chiến trường, có một viên đạn AK bắn vào ngực anh, chính nhờ chiếc Zippo để ở ngực áo, viên đạn chỉ làm toác chiếc bật lửa, nhờ đó giữ được mạng sống. Sau này, chính câu chuyện hy hữu đó cùng với chiếc bật lửa bị biến dạng vì đạn đã trở thành một huyền thoại, một mẫu thiết kế bán rất chạy của Zippo.

Zippo Corinthian Rhodium Table - Bật lửa Zippo để bàn sản xuất thời kỳ 1960 - 1966 (trái)
Zippo Bracroft Table 2Nd Model - Bật lửa để bàn con số 2, sản xuất thời kỳ 1947 - 1949 (phải)

Cùng gặp nhau vì đam mê những chiếc Zippo huyền thoại, những người chơi Zippo ở Việt Nam đã thành lập những câu lạc bộ, những diễn đàn: zippotrick.com, zippofriends.com, capheda.com, saigonvechai.com, zippocub.com để chia sẻ những đam mê của mình. Quán Zippo 142 Đinh Tiên Hoàng (Q.Bình Thạnh - TP.Hồ Chí Minh), là nơi mà anh em trong Câu lạc bộ Zippo Gia Định chọn làm nơi “tụ”. Anh Hoàng - chủ quán kể: Năm 1968, ba anh Hoàng đi làm ở Tân Cảng - một căn cứ quân sự của Mỹ, thỉnh thoảng ông được những người lính tặng bật lửa. Đó là những chiếc Zippo khắc lại những tâm sự của người lính Mỹ xa quê hương, nỗi niềm của ngưới lính khi tham chiến ở Việt Nam. Những nội dung đại khái như: “Khi ra đi cầm súng chiến đấu, đến “Hòn ngọc viễn Đông”, được tuyên truyền là bảo vệ Việt Nam Cộng hòa, nhưng thực tế đó là sự xâm lược”. Hoặc có tâm sự của một người lính Mỹ đã khắc lên chiếc bật lửa “Khi tôi chết tôi sẽ lên thiên đàng, bởi tôi đang ở địa ngục”.

Khá nổi tiếng trong cả ngàn chiếc của anh Hoàng là chiếc bật lửa do một người trong chính quyền tặng tướng Nguyễn Cao Kỳ, hay chiếc có chữ ký của Nguyễn Văn Thiệu với dòng chữ “From President Nguyen Van Thieu - Republic of Vietnam” là của “độc” mà anh chẳng bao giờ bán. Có những người khi tặng bật lửa cho ba anh xong, thì cũng “nằm” lại bởi bom đạn chinh chiến. Sau đó, lần theo dấu vết địa chỉ trên chiếc bật lửa, ba anh đã gửi lại kỷ vật cuối cùng ấy cho gia đình người lính đó. Lúc đó, khi mới khoảng 7 tuổi, anh Hoàng đã sử dụng Zippo thuần thục, và cái thú sưu tầm Zippo cũng có từ đó. Đếnnay anh có cả ngàn chiếc bật lửa, nhiều dòng: Chiến tranh, Marlboro, Camel, bạc nguyên khối…, và các bộ: Budweiser, The Beatle, Elvis Presley, Thể thao… Anh mong muốn duy trì và thắp sáng niềm đam mê chơi bật lửa của những người đã chơi và sắp chơi, thậm chí bằng cách tặng bật lửa cho như ng người không có điều kiện mua.

Zippo 10K Gold Filled, bật lửa được phủ bằng vàng 10K

Ngoài tiền bạc và lòng kiên trì, người chơi còn phải có duyên mới mua được. Có lần anh Hoàng đã từng để lỡ khi mua đấu giá trên mạng “con” Zippo sản xuất năm 1935. Và “con” đó được người khác mua với giá 415 USD. Còn “con” 1937 anh đã mua được với giá hơn 200 USD. Còn anh Hoàng Đức Toàn - Chủ nhiệm CLB Zippo Gia Định lại có khoảng gần 200 chiếc bật lửa. Cách đây 12 năm anh đã từng sử dụng, và gần 3 năm nay mới bắt đầu sưu tầm. Chiếc bật lửa quý nhất là chiếc đấu giá ủng hộ cho diễn đàn Zippofriend.com, sau đó anh Toàn đã tự khắc và mạ vàng lên chiếc bật lửa 2 câu thơ: “Cảm ơn đời mỗi sớm mai thức dậy/ Ta có thêm ngày nữa để yêu thương”. Theo Ninh - một người chơi Zippo mới từ Hà Nội vào. Ninh đam mê đến mức, khi lần đầu tiên đặt chân vào TP.HCM thì việc đầu tiên là phải tìm đến cửa hàng bán Zippo để mua một chiếc. Ninh bảo: “Chơi có nhiều phong cách, theo bộ, theo chủ đề, có người chơi theo kiểu múa lửa (trick), và những người chơi múa bật lửa gọi là tricker. Trick thì mạnh nhất là những nhóm ở Hà Nội, còn TP.HCM thì số lượng sưu tập và số lượng người chơi đông hơn, phong trào mạnh hơn. Thực ra, không thể kể có bao nhiêu loại trick vì trick là sự sáng tạo của mỗingười. Căn cứ vào độ dẻo của tay và tốc độ trick để đánh giá kỹ năng của người chơi. Hà Nội có ATK-Bob là một tay trick khá nổi tiếng. Còn Hải KTS là người đầu tiên up video clip cách trick lên. Mới đây, nhóm Zippo ở Hà Nội mở cuộc thi Best Tricker ở 11A Bảo Khánh lần thứ 3. Có 2 kiểu để người ta nể, đó là: Zippo cổ và “độc”, càng hiếm càng độc. Hiện CLB Gia Định đang sở hữu một “con” được sản xuất năm 1937, không đổi bán, vì nó mang giá trị tinh thần. Anh em trong CLB xem chiếc bật lửa đó như tư liệu và giá trị tinh thần. Còn Nguyễn Tùng Long - Phó chủ nhiệm CLB Zippo Gia Định lại bảo, tiếng kêu của những chiếc bật lửa khác nhau, do sựtác động của lưỡi gà lên lưỡi búa (lưỡi cam), gõ vào vỏ của bật lửa tạo nên tiếng kêu. Và đây là tiếng kêu rất đặc trưng của Zippo. Sự khác nhau của tiếng kêu là do chất liệu vỏ. Tiếng hay là tiếng vang, thanh. Tiếng này có được là do chất liệu đồng, và có được tiếng kêu hay hay không là do may mắn. Ngoài ra, tiếng kêu của chiếc bật lửa còn bị tác động bởi sự trang trí của bật lửa. Nếu là bật lửa sơn tĩnh điện hoặc có miếng ốp (emblem), thì tiếng kêu của bật lửa bị giảm đi.

Zippo nổi tiếng là có độ bền vĩnh cửu “Lifetime Guarantee”. Zippo được chế bởi 3 lớp: lớp đầu tiên là lớp đồng thau (brass) để làm vỏ bật lửa, sau đó xi mạ nikel, và ngoài cùng mạ crome để tạo độ cứng, bóng, ngoài ra vỏ Zippo còn được trang trí bằng sơn tĩnh điện hoặc mạ vàng, mạ bạc..., đặc biệt Zippo có loại cao cấp, phần vỏ được phủ bằng vàng 10K Gold Filled hoặc vỏ nguyên khối là bạc, titan, vàng... Nói đến bật lửa là nghĩ đến Zippo, nó mang trên mình sự kiện, tâm sự… Còn về chất lượng, có thể nói vắn tắt, khi bật lửa lên, nếu chạy xe với tốc độ 30 - 40km/ giờ mà lửa vẫn cháy mà không tắt. Khi Chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra, do đồng thau hiếm vì được trưng dụng vào việc sản xuất vũ khí, nên Zippo mới chuyển qua sử dụng chất liệu thép vào việc sản xuất.

Có thể nói, Zippo như chiếc “cầu”, kết nối những đam mê.

ĐÀO NGỌC THÚY
Ảnh: NHUNG ĐẶNG

Posted in: Giải trí,Thú chơi